واکنش وزارت بهداشت به کلیپ جنجالی

جارستان-چالش استعفای مسوولان وزارت بهداشت به خاطر اجرای چالش مانکن در اتاق عمل. این، خلاصه آن چیزی است که کلیپ ۲۷ ثانیه‌ای ضبط شده در جایی که گفته می‌شود اتاق عمل بیمارستان است، به راه انداخته. جنجالی خبری که حالا این کلیپ را به داغ‌ترین کلیپ مجموعه کلیپ‌های موسوم به «چالش مانکن» تبدیل کرده است. کلیپی که البته مسوولان وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی می‌گویند به احتمال بسیار زیاد در شرایطی خارج از عمل جراحی و با صحنه‌سازی و به‌صورت ساختگی ضبط شده است.

کلیپ «چالش مانکن در اتاق عمل» حالا جنجالی‌ترین کلیپ چالش مانکن است. تکه فیلمی کوتاه که با موسیقی متن ویژه کلیپ‌های چالش مانکن تولید شده است. دوربین، از دستگاه‌های اتاق عمل شروع می‌کند، به جراحان، پرستاران و متخصصان حاضر در اتاق عمل می‌رسد و از حالت تمام آنها فیلم می‌گیرد و در پایان با تصویر نوزادی تمام می‌شود که در حال گریه است و پرستاری بالای سر اوست.

اما نکته جالب، زیر نویس این کلیپ است که نوشته است: «جان مادر و فرزند، بازیچه چند پزشک و پرسنل اتاق عمل برای چالش مانکن.» کلیپ، در عرض چند ساعت پس از انتشار، آن‌چنان خبرساز شد که ده‌ها نقد و تقبیح رفتار حاضران در کلیپ نیز، در حاشیه آن منتشر شد؛ اما نکته این‌جاست که مسوولان وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی معتقدند این فیلم، در فضایی واقعی تولید نشده و ساختگی است. هرچند آنان معتقدند که باید با عوامل ساخت این کلیپ و مسوولان این مرکز درمانی به‌دلیل خدشه‌دار کردن اعتماد عمومی به جامعه پزشکی، برخورد کرده و آنان را مجازات کرد.

وزارت بهداشت: ساختگی است اما پیگیری می‌کنیم

مدیرکل روابط عمومی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌گوید: این کلیپ، با کارگردانی و در شرایطی خارج از شرایط جراحی واقعی ضبط شده است. دکتر «مجید زارع‌نژاد» می‌گوید: «بررسی‌های اولیه ما نشان می‌دهد در این کلیپ، نه بیماری در کار بوده است و نه نوزادی تازه متولد شده است که جان مادر و نوزاد در خطر باشد. چرا‌که شرایط خاص اتاق عمل و محدودیت‌های زمانی و شرایط حساس اتاق عمل، اصلاً اجازه چنین صحنه‌سازی‌هایی را که معمولاً وقت‌گیر و زمان‌بر هم هست نمی‌دهد. با توجه به اینکه ضبط حالت افراد با این شرایط، نیازمند کارگردانی و برداشت‌های متعدد است، فکر می‌کنیم دست کم یکی، ۲ ساعت باید برای ضبط این کلیپ ۲۷ ثانیه‌ای وقت گذاشت تا بتوان این کلیپ را تولید کرد.»

زارع‌نژاد با بیان اینکه بعید است این کلیپ در مراکز درمانی دولتی یا حتی در بیمارستان‌های خصوصی بزرگ و نام‌آشنا ضبط شده باشد، می‌گوید: «‌شرایط درمانی و اتاق‌های عمل جراحی در بیمارستان‌های دولتی به گونه‌ای است که هیچ‌گاه فرصتی برای چنین کارهایی وجود ندارد و بیماران، پشت سرهم به اتاق عمل منتقل می‌شوند. گذشته از آن، تیم جراحی نیز به جز تمرکز بر وضعیت بیمار و اقدامات درمانی در اتاق عمل، نمی‌تواند کار دیگری انجام دهد. بنابراین دور از ذهن است که این کلیپ در شرایط واقعی اتاق عمل، تولید شده باشد.»

با این وجود، مدیرکل روابط عمومی وزارت بهداشت می‌گوید در حال بررسی دقیق‌تر موضوع است تا با عوامل ضبط این کلیپ و مرکز درمانی‌ای که ضبط این کلیپ در آن انجام شده است، برخورد لازم انجام شود: «‌با وجود اعتقاد ما به ساختگی بودن این کلیپ، اصل ماجرای اتفاق افتاده را کاری خطا و غیرقابل اغماض می‌دانیم و به یقین، با متخلفان و عوامل ساخت این کلیپ، در صورتی که از جامعه پزشکی و درمانی باشند، برخورد خواهیم کرد.» زارع‌نژاد می‌گوید: «‌از نظر ما انتشار هرگونه فیلم در فضای مراکز درمانی یا توسط عوامل درمانی، سبب سلب اعتماد عمومی به جامعه درمانی خواهد شد. عرصه درمانی نباید جای چنین فعالیت‌هایی باشد و بنابراین، پس از شناسایی مرکز درمانی مورد نظر و عوامل حاضر در این کلیپ، به‌صورت قاطع با آنان برخورد خواهیم کرد.» به گفته زارع‌نژاد، این برخورد احتمالاً شامل کاهش درجه و تنزل مرکز درمانی در درجه‌بندی‌های وزارت بهداشت خواهد بود.

نظام پزشکی: رفتار خلاف شوون پزشکی رخ داده است

در همین حال، مدیر اداره اخلاق پزشکی سازمان نظام پزشکی و دبیر ستاد ترویج اخلاق پزشکی معتقد است بزرگ‌ترین آفت انتشار کلیپ‌‌هایی از این دست، خدشه‌دار شدن اعتماد عمومی به حوزه سلامت است.

دکتر «احسان شمسی» با اشاره به اینکه واقعی بودن این کلیپ، بسیار بعید است، می‌گوید: «‌مساله اصلی این است که رکن اصلی در حوزه سلامت و به‌ویژه بخش پزشکی، اعتماد مردم است و انتشار چنین کلیپ‌هایی حتی غیر واقعی، سبب خدشه‌دار شدن اعتماد عمومی به جامعه پزشکی و نظام سلامت خواهد شد.»

شمسی، با بیان اینکه واکنش‌های عمومی به این کلیپ، نشانگر موضوعی بسیار مهم است، می‌گوید: «نوع واکنش‌های عمومی و حتی زیر‌نویس منتشر شده در این کلیپ، نشان می‌دهد که جامعه، چه‌قدر نسبت به رفتار جامعه پزشکی حساس شده است. این رفتارها بیانگر این است که جامعه پزشکی ما، اکنون در نقطه‌ عطف و تاریخی قرار دارد که نیازمند دقتی بسیار زیاد برای جلب اعتماد عمومی است.»

مدیر اداره اخلاق پزشکی سازمان نظام پزشکی البته این را هم می‌گوید که تجربه نشان داده است، خیلی‌وقت‌ها همکارانش در جامعه پزشکی، نسبت به حساسیت و عواقب کارهایی که انجام می‌دهند، آگاهی ندارند: «‌خیلی وقت‌ها این رفتار، ناشی از ناآگاهی برخی از همکاران است و جامعه پزشکی باید دقت بیشتری نسبت به این مسائل از خود نشان دهد. ما منکر این نیستیم که انعطاف و شادابی باید در همه سطوح جامعه پزشکی وجود داشته باشد؛ اما باید بدانیم اتاق عمل و محیط پزشکی، جای بروز چنین هیجاناتی نیست. به عبارت دیگر، بیمارستان و محیط درمانی ‌بر بالین بیماران شأنی مقدس دارد که این نوع چالش‌ها و بازی‌ها در آن جایگاهی نخواهد داشت.»

شمسی با اشاره به اینکه رفتار عوامل درمانی حاضر در این کلیپ در صورتی که واقعیت داشته باشد، از نظر اداره اخلاق پزشکی تخلف از استانداردهای اخلاق پزشکی محسوب می‌شود، می‌گوید: «ممکن است ‌این رفتار، نوعی تخلف انتظامی به حساب آمده و تحت‌عنوان رفتار خلاف شوون پزشکی تعریف می‌شود. بنابراین همه اعضای شریک در این کلیپ، متخلف محسوب شده و در صورت اثبات تخلف، مجازات خواهند شد.»

به گفته شمسی، مجازات متخلفان بر اساس آیین‌نامه سازمان‌های حرفه‌ای تعریف شده و شامل محکومیت‌هایی چون محروم کردن متخلفان از طبابت می‌شود. به هرحال، باید منتظر ماند و دید نتیجه پیگیری‌های وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی به کجا خواهد انجامید؛ اما آنچه مسلم است، این است که افکار عمومی، پس از جریان‌هایی چون انتشار عکس سلفی با یک جسد و انتشار فیلمی آموزشی از اتاق عمل در فضای مجازی، به شدت به رفتار جامعه پزشکی در فضای درمانی که به نوعی، حریم خصوصی بیماران نیز محسوب می‌شود، حساسیت نشان داده است و باید با برخوردی مناسب، جلوی افزایش شایعات و انتشار فیلم‌هایی این چنین ایستاد تا اعتماد عمومی به جامعه پزشکان با امثال چالش به ظاهر ساختگی مانکن، دچار چالشی واقعی نشود.

صبح نو/